Είναι παράδοση οι Έλληνες πρωθυπουργοί να εξαγγέλλουν κατά καιρούς διάφορα μέτρα, επενδύοντας τις εξαγγελίες τους με θριαμβική ρητορική. Η παρούσα κυβέρνηση όχι μόνο δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά συχνά υπερέβαλε. Κατά κανόνα, πάντως, τα μέτρα που εξαγγέλλονται είναι συμπτωματικά, βραχυπρόθεσμα, σχεδόν αναγκαστικά κάτω από την πίεση της εκάστοτε συγκυρίας. Σκοπό έχουν να θεραπεύσουν επιμέρους συμπτώματα, να “κλείσουν τρύπες” κατά το κοινώς λεγόμενο. Μία σύγκριση θα μας πείσει γιατί πρέπει να διδαχθούμε από τους Τούρκους.
Στην Ελλάδα, το νεοφιλελεύθερο δόγμα κυριαρχεί. Εάν ελαφρύνουμε το κόστος της εργασίας είτε σε βάρος των εργαζόμενων, είτε σε βάρος της πρόνοιας και της ασφάλισης, είτε σε βάρος του “κοινού”, του δημοσίου και προικοδοτήσουμε τους έχοντες, τότε θα επέλθουν επενδύσεις. Δι’ αυτών η ανάπτυξη, η πλήρης απασχόληση και ίσως δι’ αυτών η μελλοντική ευημερία. Τα καταστροφικά για την χώρα μας αποτελέσματα από την επίμονη εφαρμογή της ίδιας και της ίδιας συνταγής δεν απασχόλησαν ποτέ τον πρωθυπουργικό λόγο.
Στην Τουρκία, όπου η κατάρρευση της οικονομίας προαναγγέλλεται εδώ και πολύ καιρό, εξαγγέλθηκε πριν από πολλά χρόνια ένα πλαίσιο στόχων για την επέτειο των εκατό χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Το σχέδιο ονομάστηκε “2023” για το λόγο αυτό. Βρίσκεται σε εξέλιξη. Το συνολικό του κόστος υπολογίστηκε αρχικά στο ένα τρισ. δολάρια. Δεν περιλάμβανε ούτε ευχές ούτε ιδεοληψίες. Στηριζόταν και στηρίζεται σε σαφείς στόχους και δοκιμασμένες συνταγές.
Ας διδαχθούμε από τους Τούρκους
Ένας προσεκτικός παρατηρητής θα σημείωνε το πόσο μοιάζει στις γενικές του επιλογές με το αντίστοιχο σχέδιο της Κίνας που είχε ξεκινήσει την εφαρμογή του νωρίτερα. Το γενικό πλαίσιο του σχεδιασμού δεν περιείχε ευχολόγια και ελπίδες για τυχόν εμφάνιση “επενδυτών”. Η Τουρκία είχε δεχθεί σημαντικές επενδύσεις, αλλά δεν είχε σκοπό να γίνει όπως οι “επενδυτές” επιθυμούσαν να γίνει. Αναπτύσσεται όπως η κυβέρνησή της και οι άρχουσες τάξεις της το σχεδίασαν. Ήταν δε ένα πολυεπίπεδο σχέδιο.
Μέσα στο γενικό πλαίσιο το πρόγραμμα για την ανάπλαση των πόλεων πρόβλεπε την επιβολή σχεδιασμένης σύγχρονης πολεοδομικής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα. Περίπου 3.500.000 κτίσματα κατεδαφίστηκαν, ναι 3.500.000 κτίσματα, τα περισσότερα ήταν “αυθαίρετα”. Στη θέση τους κτίστηκαν κτίσματα ιεραρχημένα πλέον σε ένα σύγχρονο πολεοδομικό σχέδιο. Το κόστος του προγράμματος ανήλθε σε 200 δισ. δολάρια.
Η ταχύρρυθμη φθορά της κυβέρνησης πειρασμός για πρόωρες κάλπες
Αμέσως μετά ακολούθησε το σχέδιο για ριζική αναμόρφωση του σιδηροδρομικού δικτύου. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2025, η Τουρκία θα διαθέτει περίπου 10.000 χλμ γραμμές υψηλών ταχυτήτων – το μεγαλύτερο δίκτυο του είδους στην Ευρώπη. Το κόστος 45 δισ. δολάρια. Πέρα από τα άλλα, το βέβαιο κέρδος είναι η τεχνογνωσία: η Τουρκία εξάγει σιδηροδρομικά οχήματα και κατασκευάζει σιδηροδρομικές υποδομές έξω από τα σύνορά της. Ιδού από που προκύπτει το ενδιαφέρον για την Αφρική. Το ίδιο ισχύει για τους νέους αυτοκινητόδρομους: 5.000 χλμ με 47 δισ. δολάρια επένδυση ως το 2023.
Επενδύσεις παντού
Στον τομέα των συγκοινωνιών το νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης με έξι διαδρόμους απογείωσης-προσγείωσης θα είναι το μεγαλύτερο του κόσμου στην ολοκλήρωσή του στα 2028. Παρά τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν, μαζί με τις παραγγελίες εκατοντάδων επιβατικών αεροσκαφών (Boeing και Airbus) η Τουρκία επιδιώκει να γίνει παγκόσμιο κέντρο των αεροπορικών συγκοινωνιών, αφαιρώντας τον ρόλο αυτό από τα Εμιράτα του Περσικού Κόλπου. Προσθέστε τις νέες γέφυρες στον Βόσπορο –τις μεγαλύτερες στον κόσμο– και τη μοναδική υποθαλάσσια σήραγγα τριών επιπέδων που θα λύσει το κυκλοφοριακό της Κωνσταντινούπολης για να έχετε το μέτρο των εγκαινίων που θα γίνουν το 2023!
Με 20 δισ. δολάρια, την ίδια περίοδο κατασκευάστηκαν 34 υπερσύγχρονα νοσοκομειακά συγκροτήματα. Ήδη ο “ιατρικός τουρισμός” κινείται σε επίπεδα 2.000.000 ατόμων ετησίως. Γύρω από αυτά αναπτύχθηκαν κέντρα ανάπτυξης και παραγωγής ιατρικής τεχνολογίας και φαρμακευτικών προϊόντων. Το 2028 η Τουρκία θα συναγωνίζεται ισάξια πολλούς από τους σημερινούς κολοσσούς του τομέα αυτού.
Οι τρεις πυρηνικοί σταθμοί (Ακούγιου, Σινώπη, Igneada – 14.500 MW συνολικά) κόστους 62 δισ. δολαρίων θα εξασφαλίζουν φθηνή ηλεκτρική ενέργεια. Ο ήδη σε λειτουργία αγωγός ΤΑΝΑΡ, που μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στη Τουρκία και στην Ευρώπη, δίνει στρατηγική διάσταση στον ενεργειακό ρόλο της χώρας. Είναι, μάλιστα, βρει σημαντικά κοιτάσματα στη Μαύρη Θάλασσα και στην Ανατολική Μεσόγειο ή σφετερισθεί ξένα, θα έχει κάνει βήμα για την ενεργειακή ανεξαρτητοποίησή της.
Καταλυτική σύγκριση
Ας προσθέσουμε κάτι τελευταίο. Εδώ και πολλά χρόνια η Τουρκία προχωρά με σχέδιο στην δημιουργία πολεμικής βιομηχανίας. Στον τομέα αυτό μετατρέπεται προοδευτικά σε σημαντικό εξαγωγέα όπλων και τεχνολογίας. Να θυμίσουμε ότι τουρκικά πολεμικά πλοία είναι υποψήφια για το ναυτικό του Καναδά; Μέχρι τώρα έχουν επενδυθεί 25 δισ. δολάρια στην ανάπτυξη και την κατασκευή του TAI TFX, του μαχητικού 5ης γενιάς της Τουρκίας. Παρά τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι κάνουν συνεχώς βήματα μπροστά και οι εξαγωγές drones το αποδεικνύουν. Τα προγράμματα της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας αποτελούν δυναμική πλατφόρμα ανάπτυξης τεχνολογιών. Αυτές αργότερα θα εισάγουν την χώρα στις παραγωγικές επιδόσεις σε προϊόντα αιχμής.
Οι κυριότερες σημερινές ειδήσεις μέχρι τις 12:00 (Τρίτη 26-4-22)
Εάν συγκρίνουμε τους σχεδιασμούς και τις εξαγγελίες των ημετέρων κυβερνητών με τους σχεδιασμούς του τουρκικού κράτους, δεν νομίζω ότι θα αποκτήσουμε την “αυτοπεποίθηση” που παλαιότερα μας υποσχέθηκε ο δικός μας πρωθυπουργός. Μάλλον για κρίση απογοήτευσης προσφέρονται οι συγκρίσεις. Αυτό που σίγουρα μπορούμε να καταλάβουμε είναι το γιατί οι πολιτικοί της γείτονος μιλούν με αυτοπεποίθηση, εννοώντας το οτιδήποτε λένε και το γιατί οι δικοί μας πολιτικοί αναμασούν επικοινωνιακά τεχνάσματα σε ένα λόγο με βασικά χαρακτηριστικά την παραπλάνηση των ψηφοφόρων. Και σ’ αυτό πρέπει να διδαχθούμε από τους Τούρκους.
Αξίζει ένας προβληματισμός εδώ. Η αστική τάξη κυβερνά και την μία και την άλλη χώρα με βάση τις κοινές αξίες του καπιταλισμού. Ουδείς θα έβαζε στοίχημα για το ποια από τις δύο εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους της με τον πιο σκληρό τρόπο. Στον ίδιο γεωγραφικό χώρο ανήκουν, κοινή ιστορία μοιράζονται. Πώς γίνεται και οι μεν έχουν μετατρέψει εδώ και χρόνια την Ελλάδα σε “μαύρη τρύπα” στον χάρτη, ενώ οι δε μετατρέπουν την Τουρκία σε υπολογίσιμη δύναμη με παγκόσμιο αποτύπωμα;
Υπάρχουν κάποιες απόπειρες ερμηνείας του φαινομένου – χώρος δεν υπάρχει να τις αναπτύξουμε. Ας μείνουμε λοιπόν με το ερώτημα. Σίγουρα, πάντως, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι πρέπει να διδαχθούμε από τους Τούρκους. Αλλά ξέχασα. Η τουρκική οικονομία είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης και εμείς αγοράζουμε πανάκριβα οπλικά συστήματα, χωρίς καμία πρόβλεψη συμμετοχής της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας…
Το ζήσαμε και αυτό … Εκκλησίες χωρίς πιστούς .. σε Σαρακοστή με τους Χαιρετισμούς … σε Μεγάλη Εβδομάδα με τις κατανυκτικές της Ακολουθίες, με την Αποκαθήλωση του Κυρίου, με την περιφορά του Επιταφίου, με το ανέσπερο φως της Ανάστασης. Θείες ακολουθίες με τους πιστούς απόντες. Ιδιαιτερότητες μιας κρίσιμης περιόδου για όλο τον πλανήτη, για όλους τους λαούς που αντιμετωπίζουν με δέος έναν αόρατο εχθρό. Μάχονται σε ένα ακήρυχτο πόλεμο με θύματα μόνο από τη μια μεριά. Άδικος πόλεμος…
Και όμως το μήνυμα των Παθών και τα Ανάστασης διαπερνά τα ανοιχτά όμματα της διανοίας και τα αφεστώτα ώτα της ψυχής … σε όσους επιθυμούμε βέβαια να αποδεχθούμε (επιτέλους) αυτό το πολύπτυχο θείο και λυτρωτικό μήνυμα και κυρίως σε όσους αποφασίσουμε να φροντίσουμε ώστε να κάνουμε ένα βήμα προς τα εμπρός σε μια πορεία εξαγνισμού, επιφοίτησης, θέωσης … σε μια διαδρομή ησυχασμού.
Ο φίλος μου ο Μιχαλιός βίωσε την δική του εβδομάδα των Παθών και την Ανάσταση και την κατέγραψε στο ακόλουθο δικό του αφήγημα σε σενάριο πραγματικής φαντασίας και εικονικής σκηνοθεσίας του …. ποιού άλλου; Αν και πάντα με «κατηγορούσε» διότι τα κείμενα μου (έλεγε και έχει δίκιο ότι) είναι μακρόσυρτα σαν ανατολίτικοι αμανέδες, δεν απέφυγε ο ίδιος την ίδια παγίδα. Αν και χρονιάρες μέρες, λέω την κακία μου, μιας και με κράτησε κοντά στις τρεις ώρες πάνω από το πληκτρολόγιο λέγοντας και συμπληρώνοντας, διορθώνοντας και ξαναδιορθώνοντας, τα λεγόμενα του. Απαιτητικός «πελάτης» … μα εξαιρετικός φίλος. Χαλάλι του.
…………………………………….
Φίλε μου Χαραλάμπη, την Τρίτη το βραδάκι, πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, δέχθηκα ένα απρόσμενο τηλεφώνημα. Ήταν ο κυρ-Αντώνης, ο ογδονταπεντάχρονος σπιτονοικοκύρης μου. Μένω κοντά στα 2 χρόνια στο ημιυπόγειο του και πέρα από ένα «καλημέρα» την ημέρα που του πληρώνω το ενοίκιο ποτέ δεν ανταλλάξαμε άλλη κουβέντα. Ακόμη και όταν πέρασα τη μεγάλη περιπέτεια με την υγεία μου, δεν σήκωσε το τηλέφωνο του να δω τι κάνω. Ωστόσο προσπάθησε έμμεσα να ενημερωθεί. Αυτό το έχω διασταυρώσει…
Μου ζήτησε να ανέβω επάνω να τον δω. Ξαφνιάστηκα. Πήγα αμέσως. Χτυπώ την πόρτα του και μου αποκρίνεται με ασθενική φωνή «… πέρασε Μιχαλιό, ανοικτά είναι…». Δεν φορούσα μάσκα και γάντια όποτε αποφάσισα να καθίσω απέναντι του σε απόσταση ασφαλείας. Ήταν κουρνιασμένος στον καναπέ του και είχε χαμηλά την τηλεόραση αλλά το βλέμμα του ήταν στραμμένο προς τα έξω, ήταν γενικά αλλού.
«Καλησπέρα κυρ-Αντώνη», του λέω, «πως είστε;» Μου αποκρίθηκε με ένα φουρτουνιασμένο «καλά». Κατάλαβα ότι θα ακολουθήσει τρικυμία και δεν έπεσα έξω. Εξάλλου μια ζωή στα καράβια τα πέρασα. Τις τρικυμίες τις μυρίζομαι… Ωστόσο ήταν απρόσμενα εγκάρδιος κάτι που με εξέπληξε.
«Άκου, παιδί μου», μου λέει. «Νομίζω ότι κόλλησα αυτό το χτικιό, τον κοροναϊό. Έχω κάποια συμπτώματα αλλά το παλεύω, μαλλον απεγνωσμένα, να το ξεπεράσω. Στα 85 μου μάλλον αδύνατο το βλέπω αλλά… Στη ζωή μου δεν φοβήθηκα ποτέ. Γεννήθηκα στην κατεχόμενη Ήπειρο (έτσι προφανώς του άρεσε να αναφέρεται στην Βόρειο Ήπειρο). Ήμουν σύνδεσμος με την πατρίδα Ελλάδα τα μαύρα χρόνια του Ενβέρ Χότζα. Κινδύνευσα πολλές φορές αλλά ποτέ δεν γονάτισα. Περνούσα τα σύνορα κρυφά για να συναντήσω τον ελληνικό σύνδεσμο μου και να ανταλλάξουμε εμπιστευτικές πληροφορίες. Ρίσκαρα τη ζωή την δική ςμου και της οικογένειας μου. Τότε δεν φοβήθηκα. Επιτελούσα εθνικό καθήκον. Τώρα όμως αντιμετωπίζω ένα δίλλημα και είναι προσωπικό. Πρέπει μάλλον (Τι μάλλον; Σίγουρα δηλαδή) να διακομισθώ επειγόντως σε νοσοκομείο αλλά διστάζω, τρέμω. Ακούω ότι τους γέροντες τους παραμελούν. Τους πετάνε σε φορτηγά, νταλίκες και χαντάκια. Είναι εφιαλτικό. Να πεθάνω ήσυχα στο σπίτι μου ή να δώσω και αυτήν την μάχη; Και αν ναι, θα είναι αξιοπρεπής η μάχη ή θα βρεθώ στα αζήτητα; Καταλαβαίνεις παιδί μου…».
Ένοιωσα τα λόγια του σαν μαχαίρια. Να ζεις μια ζωή με αξιοπρέπεια και μια τρικυμία να σε πετάει στα αζήτητα. Τι κρίμα!
Συνέχισε λέγοντας ότι «η ‘μαύρη’ δημοσιογραφία (μάλλον για ‘νεκρογραφία’ πρόκειται), οι αδίστακτες θεωρίες συνομωσιών, και η υπέρμετρη ανευθυνότητα έχουν επιβάλλει πανικό. Η κατάσταση είναι ασφαλώς γκρίζα. Αλλά και το γκρι έχει μια χαραμάδα φως μέσα του, δεν είναι μαύρο και απελπιστικό σκοτάδι. Στην αβεβαιότητα των καιρών ποντάρουν κάποιοι για την αυτοπροβολή τους για να δημοσιεύσουν ή αναρτήσουν ότι τους κατέβει. Αρκεί να είναι εκκεντρικό και ακραίο. Ο στυλογράφος, το πληκτρολόγιο και ο δημόσιος λόγος είναι όπλα φονικά όταν εκφέρονται από ανεύθυνους.’
Μου είπε και αλλά πολλά ο κυρ-Αντώνης. Μου μίλησε για την αείμνηστη σύζυγο του, την Μικρασιάτισσα Σοφούλα του, από το Αϊβαλί της Σμύρνης, τις δικές μας Κυδωνιές, «από ένα ακόμη κατεχόμενο τμήμα του Ελληνισμού», όπως είπε. Την έχασε την Σοφούλα του πριν από μια δεκαετία από την επάρατο. Έχει γίνει τόσο σύνηθες αυτό το κακό που το παρουσιάζουμε σαν μια καθημερινή αταξία. Του στοίχισε πολύ ο χαμός της καλής του. Την λάτρευε. Η φωτογραφία της δέσποζε στο καθιστικό του δίπλα από την εικόνα της Κυράς του, της Παναΐας, όπως χαρακτηριστικά μου είπε. «Η Κυρά μου και η καλή μου … πλάι-πλάι. Σε αυτές χρωστώ τα πάντα» μου είπε … σκουπίζοντας διακριτικά τα μάτια του.
Μου είπε ότι έχει και δυο παιδιά, την Ελευθερία (ταγμένη στην απελευθέρωση των «κατεχόμενων πατρίδων μας», όπως χαρακτηριστικά έλεγε, αναφερόμενος πέρα από την πατρίδα του, την Βόρειο Ήπειρο, στην Ανατολική Θράκη, στην Ιωνία, στον Πόντο … και βέβαια στην Βόρειο Κύπρο) και τον Αναστάσιο (ταγμένος στην ανάσταση όλων των υπόδουλων και καταπιεσμένων λαών). Η κόρη του, μου είπε ότι, «καλοπαντρεύτηκε» πριν 25 χρόνια και ζει κάπου στην Virginia, κοντά στην πρωτεύουσα. Τελευταία φορά την είδε για δυο μέρες στην κηδεία της μητέρας της. Από τότε «χάθηκε». Ο γιός του δε περιφέρεται ανάμεσα σε πεζοδρόμια, κέντρα αποτοξίνωσης και φυλακές. Αυτόν έχει να τον δει από τον γάμο της αδερφής του.
Ο κυρ-Αντώνης δούλεψε για χρόνια σε κεντρικά ξενοδοχεία στο Manhattan. Αποταμίευσε κάποια χρήματα και τα επένδυσε. Ζούσε ήρεμα, άνετα και αξιοπρεπώς αλλά ένοιωθε μόνος, πολύ μόνος. Τώρα είναι ανήσυχος αλλά και πάλι πολύ μόνος. «Στιγμές μοναξιάς … όλοι χρειαζόμαστε», μου είπε, «για να μετρηθούμε (για αυτοαξιολόγηση και αυτοσυγκράτηση … μιλούσε), να στοχαστούμε, να οραματιστούμε αλλά ώρες ατέλειωτες μοναξιάς είναι αφόρητες…».
Στην κατεχόμενη Ήπειρο τελείωσε το γυμνάσιο. Πήρε και κάποια μαθήματα κολεγίου στις ΗΠΑ αλλά ποτέ δεν αποφοίτησε. Κατείχε άριστα την ελληνική γλώσσα και είχε καθάρια σκέψη και εμπεριστατωμένη γνώση του παγκόσμιου γίγνεσθαι. Η κρίση του δε ήταν εξαιρετικά κριτική. Μου έκανε και την εξής ‘οικουμενική’ ανάλυση. Με απορρόφησε. Έμεινα κατάπληκτος.
«Παιδί μου Μιχαλιέ, πρόσεξε τι θα σου πω…
Η Κίνα ποτέ δεν εντάχθηκε σε κουλτούρες πολιτισμού με κέντρο τον άνθρωπο και τις αξίες του. Πάντα περιφρουρημένη στον κόσμο της παρήγαγε και εξήγαγε με μια πολυπρόσωπη κάστα της να πλουτίζει και τον λαό της να περισυλλέγει λάδια από σωλήνες υπονόμων για τηγάνισμα και να καταβροχθίζει ότι χωράει στο στόμα του. Ο μόνος κανόνας υγιεινής που λειτουργεί είναι η άμεση εξάλειψη του φορέα, όχι η πρόληψη ή η αντιμετώπιση της ασθένειας. Και αυτό κόστισε, έτσι πιστεύω, χιλιάδες αδήλωτους θανάτους. Και όμως υπάρχουν ακόμη και σήμερα ’εραστές’ αυτού του απάνθρωπου καθεστώτος.
Η Γερμανία συνεχίζει τον μονόδρομο της σε μονοπάτια έξω από τα ευρωπαϊκά ιδεώδη. Μονόχνοτη, με μόνο γνώμονα της την προώθηση και εξασφάλιση των δικών της συμφερόντων, σκληρή και πολλάκις απάνθρωπη με μοναδικό στόχο της -εδώ και πολλές δεκαετίες- την κάθε είδους και μορφής επικράτηση και επιβολή της κυριαρχίας της. Οι ‘δορυφόροι’ της θα πρέπει να αντιληφθούν ότι με τέτοια γερμανική νοοτροπία και πρακτική … η ενοποιημένη Ευρώπη θα είναι εφιάλτης χωρίς χάραμα.
Οι ΗΠΑ με την υπερβολική υπεροψία και επιπολαιότητα (πέρα των στρατιωτικών θεμάτων) που την διακρίνει, συρόμενη μέσα σε ένα ομοσπονδιακο-πολιτειακο-δημοτικό λαβύρινθο αποδείχθηκε ανέτοιμη -παρόλα που είχε την τραυματική εμπειρία της 11ης Σεπτεμβρίου- και ενώ έχει ‘επενδύσει’ πολλά τρις δολάρια για (υποτίθεται) έγκαιρη και αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση τέτοιων ανθρωπογενών κρίσεων αλλά και φυσικών καταστροφών.
Κάποιες άλλες χώρες, ακόμη και εν γενεί, εν δυνάμει ή κατά φαντασία ‘υπερδυνάμεις’, μέσα από πρωτόκολλα απόλυτης σκοταδιστικής συγκάλυψης, παρουσιάζουν για τις χώρες τους ένα παραμορφωμένο κλίμα ευδαιμονίας, ασφάλειας, χαράς και ευημερίας. Τρομάρα τους!
Άλλες χώρες, ακόμη και σοβαρές ή πρωτοποριακές, αδυνατούν να αντιληφθούν το μέγεθος της κρίσης και την αντιμετωπίζουν με θεωρίες και φιλοσοφίες … συνομωσιών και αγελών.
Η Ελλάς ταλαιπωρημένη από πάμπολλες κρίσεις, όπως την δεκαετή οικονομικο-κοινωνική κρίση, τις επεκτατικές πρακτικές (δηλαδή εχθρικές) βορείων και ανατολικών (και πολλαπλώς ευεργετημένων) φίλων και συμμάχων της, τον ακήρυχτο πόλεμο με ασπίδα μετανάστες και πρόσφυγες, και άλλα δεινά, αντιμετώπισε έγκαιρα, σοβαρά και υπεύθυνα την νέα κρίση με εμφανή (και εύχομαι μη-πρόσκαιρα) αποτελέσματα.
Πως θα είναι άραγε η επόμενη μέρα παιδί μου; Θα συνετιστούμε επιτέλους; Θα συνεχίσει να περισσεύει η ματαιοδοξία; Θα μυηθούμε επιτέλους σε πρακτικές σύνεσης;
Η ματαιοδοξία θα συνεχίζει να περισσεύει. Οι πόλεμοι, η εκμετάλλευση, η ασυδοσία, η σωματική αλλά και ψυχική και πνευματική πορνεία, οι απαγορευμένες ουσίες, η καταπίεση, η προσφυγιά, η φτώχεια, η ανέχεια, ο εξευτελισμός, ο φανατισμός … θα παραμείνουν τα αγαπημένα μας σπορ. Μυαλό δεν πρόκειται να βάλουμε ποτέ. Εδώ ο Θεός σταυρώθηκε για να λυτρωθούμε και εμείς δεν λάβαμε το μήνυμα ακόμη. Ποσό μάλλον να το υλοποιήσουμε. Η αιμορραγία από την λόγχη στα σωθικά του Κυρίου μας, 2000 χρόνια μετά, δεν λέει να σταματήσει γιατί συνέχεια την σκαλίζουμε, την ματώνουμε.
Για να μην τα ισοπεδώνουμε όλα, κάποιοι καλοί θα γίνουν καλύτεροι … αλλά αυτοί θα είναι η εξαίρεση, όπως πάντα. Ο άνθρωπος θα συνεχίζει να πεινάει, θα συνεχίζει να υποφέρει και μαζί με τον άνθρωπο και το περιβάλλον αλλά οι εκμεταλλευτές θα συνεχίζουν να προβάλλουν τα συμφέροντα και το κέρδος τους πάνω από πανανθρώπινες και διαχρονικές αρχές, αξίες και ιδανικά και τα παντός καιρού σαΐνια (πες τα και κοράκια ή γύπες) θα συνεχίζουν να πειραματίζονται με νέα πυρηνικά, χημικά και βιολογικά όπλα μαζικής καταστροφής. Η παράνοια σε όλο το μεγαλείο της παιδί μου…».
Μετά από ένα δίωρο κουβέντας, κατέβηκα σκεπτικός στο ‘κελί’ μου. Επικοινώνησα με την καλή μου και με εσένα φίλε μου, Χαραλάμπη. Εσάς έχω μόνο. Δεν ήξερα πως να αντιδράσω. Την άλλη μέρα το πρωί επικοινώνησα και με τον γιατρό μου. Η άποψη του ήταν η ίδια. Όλοι μου προτείνατε να συμβουλευτώ τον γιατρό του κυρ-Αντώνη και αν χρειαστεί να διακομισθεί άμεσα στο νοσοκομείο. Η ομόφωνη νουθεσία σας με ηρέμησε. Πίστεψα ότι είμαι σε σωστό δρόμο. Αρκεί να τον ακολουθήσει ο κυρ-Αντώνης, αν χρειαστεί. Δεν είναι εύκολο να χαράζεις πορεία στη ζωή άλλων. Όσο καλός καπετάνιος και να είσαι. Όσο καλές προθέσεις και να έχεις.
Την επόμενη το πρωί, μόλις άκουσα κάποιο θόρυβο από πάνω, ανέβηκα. Η πόρτα ήταν ακόμη ξεκλείδωτη. Χτύπησα και μπήκα. «Καλημέρα κυρ-Αντώνη» του λέω. Χαμογέλασε. Με περίμενε. Του είπα τι μιλήσαμε εχθές και κούνησε συγκαταβατικά το κεφάλι του. Πρέπει να ψηνόταν και στον πυρετό. Η κατάσταση του προφανώς επιδεινώθηκε. Είχε κουρνιάσει όλο το βράδυ στον καναπέ. Δεν είχε κουράγιο να πάει μέχρι την κρεβατοκάμαρα. Του πήρα κάποιες μετρήσεις. Η περιπέτεια μου, μου έμαθε κάποια πράγματα. Του ζήτησα το τηλέφωνο του γιατρού μου για να έχουμε μια πιο συγκεκριμένη άποψη. Ανοίγει ο κυρ-Αντώνης το δεύτερο συρτάρι από ένα κομοδίνο που ήταν δίπλα του. Βγάζει ένα σημείωμα και μου το δίνει. Ήταν το όνομα και το νούμερου του γιατρού του μαζί με μια λίστα όσων φαρμάκων έπαιρνε. Τηλεφωνώ αμελώς. Η γνωμοδότηση του γιατρού του ήταν καταπέλτης. «Έχουμε και λέμε» άρχισε να απαριθμεί σύμφωνα με τις μετρήσεις που του έδωσα και τα συμπτώματα που του περιέγραψα … «πυρετός 104, οξυγόνο 84%, δύσπνοια και ατονία. Κάλεσε αμέσως το 911, αμέσως…».
Ο κυρ-Αντώνης είχε λάβει ήδη το μήνυμα ενστικτωδώς. Δεν περίμενε λέξη από εμένα. Πήρε το σημείωμα που μου έδωσε και το έβαλε στο τσεπάκι του πουκάμισου του. Μετά άνοιξε το πρώτο συρτάρι από το ίδιο κομοδίνο και έβγαλε μια περίτεχνη εικονίτσα της Κυράς του. Την φίλησε και την έβαλε στο ίδιο τσεπάκι. Άρπαξε το κινητό του και τον φορτιστή και αναφώνησε «έτοιμος». Μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο προσευχήθηκε και μου είπε. «Αν με θέλει η Κυρά μου πλάι της σύντομα θα είμαι μαζί της. Διαφορετικά … καλή αντάμωση. Με πίστη στην Παναΐα και εμπιστοσύνη στην ιατρική θα δώσω και αυτή τη μάχη…». Στη συνέχεια μου έδωσε κάποιες εντολές.
«Στο δεύτερο συρτάρι έχω το όνομα και το τηλέφωνο του δικηγόρου μου. Όλα είναι τακτοποιημένα αν δεν τα καταφέρω. Ξέρει αυτός. Μαζί έχω και τα στοιχεία του λογιστή μου. Ίσως αυτός να σου τηλεφωνήσει ή να σ’ επισκεφθεί με την γυναίκα του. Μην τους έχεις εμπιστοσύνη. Με προτιμούν νεκρό. Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή έρχεται ένας νεαρός άνεργος. Τελευταία είναι και άστεγος. Δυο δις δολάρια ετησίως επενδύει η πόλη μας για τους άστεγους και η πληγή δεν σταματά να αιμορραγεί. Γιατί άραγε; Δίνε του φαγητό, κάποιο ρούχο και $20 δολάρια. Εδώ τα έχω όλα. Τον νιώθω σαν γιο μου. Εγώ του ζήτησα να έρχεται Τετάρτη και Παρασκευή. Είναι για τη νηστεία που δεν τηρώ. Και αν χρειαστώ παπά για να κοινωνήσω, κάλεσε τον παπά-Γιάννη. Μόνο αυτός με ξεκουράζει πνευματικά. Εδώ έχω το τηλέφωνο του.»
Πριν καλά-καλά τελειώσει τις εντολές του κατέφθασαν οι ‘αστροναύτες‘ με το ασθενοφόρο. «Τι τραβάνε και αυτοί, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό καθώς και όλο το δυναμικό των πρώτων βοηθειών» αναρωτήθηκα «ποσό σπουδαία είναι η προσφορά τους; Ανυπολόγιστη…». Ο κυρ-Αντώνης διακομίσθηκε, σύμφωνα με το ισχύον πρωτόκολλο, στο πλησιέστερο νοσοκομείο και την επόμενη σε κεντρικό νοσοκομείο του Manhattan. Οι επισκέψεις απαγορεύονται. Για αυτό φρόντισε να πάρει το κινητό του ο κυρ-Αντώνης με τον φορτιστή.
Η διάγνωση ήταν θετική για τον κοροναϊό. Επίσης οι γιατροί διέγνωσαν κάποιες, παρεμφερείς και μη, χρόνιες και οξείες, βακτηριογενείς λοιμώξεις. Δύσκολα τα πράγματα για ένα 85χρονο και με υποκείμενα νοσήματα μάλιστα. Και όμως. Η Κυρά του δεν το ήθελε ακόμη κοντά της. Έτσι μου είπε ο ίδιος στο τηλέφωνο. Ποτέ δεν είχα νοιώσει στη ζωή μου την δύναμη της πίστης να με διαπερνά. Που ζούσα;
Το Σάββατο του Λαζάρου είχαμε τα πρώτα θετικά αποτελέσματα. Η κατάσταση του σταθεροποιήθηκε. Η δυνατή βουνίσια κράση του, το χαμηλό του βάρος και η γενικότερη φροντίδα της υγείας του αποσόβησαν το μοιραίο. Τη Μεγάλη Παρασκευή καθάρισε από τον ιό και τα βακτήρια αλλά ο οργανισμός του είχε ατονήσει επικίνδυνα. Έτσι οι θεράποντες ιατροί του αποφάσισαν να τον κρατήσουν το Σαββατοκύριακο και να διακομισθεί πιθανόν την Τρίτη ή την Τετάρτη μετά το Πάσχα σε κέντρο αποκατάστασης για 3 ή 4 εβδομάδες. Την κέρδισε και αυτή την μάχη ο κυρ-Αντώνης. Εγώ όμως έγινα άλλος άνθρωπος. Ένοιωσα ότι κέρδισα την ζωή. Αυτό το Πάσχα ήταν μάθημα ζωής για εμένα.
Τον άστεγο τον φρόντισα σαν παιδί μου και ακόμη καλύτερα. Του είπα να περνάει και τις Δεύτερες από εμένα. Κάτι θα έχω να τον προσφέρω και εγώ. Υποσχέθηκα να μην αφήσω τον κυρ-Αντώνη μόνο του όταν με το καλό επιστρέψει. Ακόμη και ένα πιάτο φαγητό θα το μοιραζόμαστε. Δεν του είπα ότι ο παπά-Γιάννης ‘απέδρασε’ από τα εγκόσμια. Δεν του το είπα γιατί δεν θα τον χρειαζόταν τώρα. Έκανα ένα ακόμη βήμα παραπέρα. Αυθαίρετο. Εύχομαι κάτι καλό να βγει. Αποφάσισα να επικοινωνήσω με τα παιδιά του. «Δεν μπορεί», λέω, «να βγήκε μόνο κάρβουνο από τέτοιους γονείς διαμάντια. Δεν μπορεί…». Είμαι βέβαιος ότι θα ανταποκριθούν. Τουλάχιστον η κόρη του. Και αν έχει και εγγονάκια, θα ‘αναστηθεί’ ο κυρ-Αντώνης. Και μόνο που ‘ονειρεύτηκα’ ότι κάποιο από τα εγγονάκια του μπορεί να λέγετε Αντώνης ή Σοφία συγκινήθηκα. Ποιος; Εγώ…
Αχ, κυρ-Αντώνη, ποσό ανυπομονώ να γυρίσεις πίσω, στο σπίτι υγιής. Να τρώμε μαζί, να παίζουμε χαρτιά και τάβλι, να σχολιάζουμε την επικαιρότητα, να πίνουμε το τσίπουρο μας και να σε ακούω να μιλάς, να μιλάς συνέχεια … να μου εξιστορείς, να μου αναλύεις, να με διδάσκεις. Γιατί δεν σε γνώρισα τόσο καιρό; Γιατί;
Στο παρακάτω βίντεο θα ταξιδέψουμε πίσω στον 4ο π.Χ. αιώνα, όπου θα συναντήσουμε τον Μέγα Αλέξανδρο, μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας Ιστορίας.
Συνήθως οι περισσότεροι όταν αναφέρονται στον Αλέξανδρο, εστιάζουν στις μεγάλες στρατιωτικές του επιτυχίες και στα ένδοξα πολεμικά του κατορθώματα, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τον ενάρετο χαρακτήρα του. Για αυτόν το λόγο, λοιπόν, στο νέο αφιέρωμα του καναλιού Ιστορικός Περιηγητής, επικεντρώνεται η προσοχή στην προσωπικότητα του μεγάλου στρατηλάτη, μέσα από την παρουσίαση ορισμένων λιγότερο γνωστών περιστατικών της ζωής του, τα οποία μας διασώζουν οι αρχαίοι συγγραφείς.
«Οἱ ἄνθρωποι δέν εἶναι αἰχμάλωτοι τῆς μοίρας τους, ἄλλα τῶν μυαλῶν τους». Φραγκλίνος Ρούσβελτ (1882-1945), Πρόεδρος των ΗΠΑ (1933-1945).
Η Ελληνική Κυβέρνηση συντάχθηκε πλήρως με τις αποφάσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, μετά την εισβολή των στρατευμάτων της στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου 2022. Οι αποφάσεις των κρατών, αλλά και των ανθρώπων γενικότερα, δεν έχουν ποτέ μόνο πλεονεκτήματα, λαμβάνονται όμως με γνώμονα ότι τα οφέλη θα υπερκαλύπτουν τις ζημιές. Τα κράτη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς, αλλά μόνο σταθερά συμφέροντα και παρέχουν την βοήθειά τους επιδιώκοντας περισσότερο στον προσπορισμό ωφελημάτων και λιγότερο στην υποστήριξη του δικαίου και της ηθικής. Η διπλωματία δεν συνιστά πράξη φιλανθρωπίας. Οι ενέργειες της Ελλάδος στοχεύουν πρωτίστως στην εξυπηρέτηση των εθνικών της συμφερόντων. Όλα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος, στο εγγύς και το απώτερο μέλλον. Η κυβέρνηση έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από τα κόμματα της αντιπολιτεύσεως, σχετικά για την πολιτική της στον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Οι στάσεις των κομμάτων εκπορεύονται τόσο από την ιδεολογία τους, όσο και από την εκμετάλλευση των αισθημάτων των ψηφοφόρων προς αύξηση της δυνάμεως των. Εφόσον οι λύσεις που προτείνουν δεν έχουν δοκιμασθεί στην πράξη, έχουν κάθε δικαίωμα να ισχυρίζονται, ότι είναι καλύτερες απ’ αυτές των κυβερνώντων. Κατά την οικονομική κρίση του 2012 αποδείχθηκε ότι δεν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις στα επώδυνα προβλήματα, τις οποίες εάν είχαμε λάβει εξ΄ αρχής ο πόνος θα ήταν πολύ λιγότερος.
Οι Σχέσεις Ελλάδος-Ρωσίας κατά την Σύγχρονη Ιστορία
Με αφορμή το Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο φάνηκε ότι μεγάλο μέρος των Ελλήνων διακατέχεται από φιλικά προς την Ρωσία και εχθρικά προς τις ΗΠΑ αισθήματα, λόγω της υποστηρίξεως που παρέχουν στην Ουκρανία. Οι φιλικά διακείμενοι προς τους Ρώσους προέρχονται απ’ όλο το φάσμα των πολιτικών κομμάτων, αλλά κυρίως απ’ αυτά που βρίσκονται στα άκρα, Η συμπάθεια μας προς το ξανθό γένος έχει τις απαρχές του στην προεπαναστατική περίοδο, όταν οι σκλαβωμένοι Έλληνες ανέμεναν από τους ορθόδοξους Ρώσους να τους απαλλάξουν από την τυραννία των μουσουλμάνων Οθωμανών.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ανέλαβε αρχηγός της «Φιλικής Εταιρείας» και ξεκίνησε πρώτος την εξέγερση των Ελλήνων, από τις παραδουνάβιες χώρες[1]. Ο Τσάρος όμως αποκήρυξε την ενέργειά του, τον απέβαλε από το ρωσικό στρατό και έδωσε την συγκατάθεσή του για την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για την κατάπνιξη του κινήματός του[2]. Η ελευθερία που επιθυμούσαν οι Έλληνες εκφράζονταν από τους αγώνες για πολιτικά δικαιώματα των λαών της Δυτικής Ευρώπης(Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία) και των ΗΠΑ, τις οποίες μνημονεύει ο Διονύσιος Σολωμός στον «Ύμνο προς την Ελευθερία[3]». Την 2α Ιανουαρίου 1822, στην πρώτη εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο συντάχθηκε το πρώτο σύνταγμα της Ελλάδος[4], πάνω στα πρότυπα αυτών της Αμερικής, της Γαλλίας και κυρίως του Βελγίου.
Τον Ιούλιο του 1825, το βουλευτικό των Επαναστατημένων Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανάθεση «εν λευκώ» της ελληνικής υποθέσεως στην Μεγάλη Βρετανία, γνωστής ως «Πράξης Υποτέλειας[5]». Η απόφαση αυτή οδήγησε στην ανεξαρτησία της Ελλάδος[6], ενώ η Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, η Ρωσία αναγνωρίσθηκαν ως οι εγγυήτριες δυνάμεις.
Κατά τον Πόλεμο της Κριμαίας(1853-1856), ταχθήκαμε στο πλευρό της Ρωσίας η οποία μάχονταν κατά της Τουρκίας και των συμμάχων της, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας [7]. Αιτία του πολέμου υπήρξε η προσπάθεια της Ρωσίας να καταλάβει εδάφη της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
Το 1866 κατά την Κρητική Επανάσταση σταθήκαμε απέναντι σε όλες τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις (Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Πρωσία, Γαλλία, Αυστρία), ζητήσαμε όμως την συνδρομή τους, όταν η Τουρκία μας απείλησε με πόλεμο[8].
Το Μάρτιο του 1878, μετά την νίκη της Ρωσίας επί της Τουρκίας, υπογράφηκε η καταστροφική για εμάς συνθήκη του Αγίου Στεφάνου με την οποία δημιουργείτο η Μεγάλη Βουλγαρία[9], κατόπιν εντολής του Τσάρου Νικολάου Α΄[10]. Την 13η Ιουλ. 1878, υπεγράφη στο Βερολίνο η ομώνυμη συνθήκη μεταξύ της Αυστρο-Ουγγαρίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[11], η οποία ανέτρεψε την Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και περιέλαβε την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου στο Βασίλειο της Ελλάδος. Ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας Λέων Γαμβέττας (1838-1882), ο οποίος μας υποστήριξε τότε, είπε τότε κάτι το οποίο πολλοί απ’ εμάς δεν επιθυμούμε, ή δεν θέλουμε να καταλάβουμε: «Ἀγαπῶ, λατρεύω καὶ θαυμάζω τὴν ἀρχαίαν Ἑλλάδα καὶ ἐκτιμῶ τὴν νεωτέραν, ἀλλά ἐπιθυμῶν τὸ μεγαλεῖον τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος, τὸ ἐπιθυμῶ ὄχι ὡς ἱδεολόγος, ἀλλά ὡς πρακτικός πολιτικός, διότι εἰς τοῦτο βλέπω τὸ συμφέρον τῆς πατρίδος μου».
Το 1897 οι κυβερνώντες δεν παραδειγματίστηκαν από την αποτυχία της Κρητικής Επαναστάσεως του 1866, προκειμένου να προετοιμαστούν καταλλήλως, ώστε να επιτύχουν την απελευθέρωση των αλύτρωτων ελληνικών πληθυσμών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η επόμενη Κρητική Επανάσταση το 1897, να μας οδηγήσει σε επονείδιστη στρατιωτική ήττα από την Τουρκία, χωρίς ευτυχώς να καταλήξει σε πλήρη καταστροφή, χάρις στην επέμβαση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρωσίας. Οι δεσμοί αίματος του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ με το βρετανικό θρόνο και της Βασιλίσσης Όλγας με το Τσάρο μας προφύλαξαν από ολοκληρωτική καταστροφή[12]. Ο πόλεμος του 1897 υπήρξε η συνισταμένη όλων των ολιγωριών και των σφαλμάτων της ανισόρροπης εσωτερικής, εξωτερικής και στρατιωτικής πολιτικής μας μέχρι τότε. Η Ελλάς αποδέχθηκε την αρχική προσφορά των μεγάλων δυνάμεων, αφού χρειάστηκε να υποστεί πρώτα μια ταπεινωτική ήττα.
Κατά τον Α΄ και Β΄ Βαλκανικούς Πολέμους, σε διάστημα 10 μηνών (Οκτώβριος 1912-Ιουλιος 1913), η πατρίδα μας διπλασιάσθηκε σε έκταση και πληθυσμό και κατέστη ένα βιώσιμο και υπολογίσιμο έθνος. Το καταφέραμε χωρίς την υποστήριξη των μεγάλων δυνάμεων, τις οποίες πολλές φορές εκλιπαρήσαμε στο παρελθόν. Η δημιουργία για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος, αξιόμαχου στρατού και στόλου, σε συνδυασμό με την αρραγή ενότητα όλων για την κατάκτηση της νίκης, μάς οδήγησαν σ’ έναν ανεπανάληπτο θρίαμβο.
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο(Α΄ΠΠ) η διαφωνία μεταξύ του Βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄ και του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου σχετικά με την συμμετοχή ή όχι της Ελλάδος στο πλευρό της Αντάντ[13] οδήγησε στον «Εθνικό Διχασμό» με ολέθριες επιπτώσεις για τον Ελληνισμό. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποδέχθηκαν το αίτημα της Ρωσίας να μην δοθεί η Κωνσταντινούπολη στην Ελλάδα, μετά από ενδεχόμενη ήττα της Κεντρικής Συμμαχίας στην οποία συμμετείχε και η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Α΄ΠΠ και ο Β΄ΠΠ που ακολούθησε έδειξαν ότι η Ελλάδα λόγω θέσεως δεν μπορεί να τηρεί ουδετερότητα σε γενικευμένες συρράξεις.
Την 16η Μαρτίου 1921, κατά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο (1919-1922), ο Κεμάλ υπέγραψε «Συνθήκη Φιλίας και Αδελφότητος» με την ΕΣΣΔ(Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών), η οποία συμφώνησε στην εκχώρηση εδαφών και παροχή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκία.
Το Σύμφωνο μη Επιθέσεως Γερμανίας- ΕΣΣΔ(1939)
Την 23η Αυγούστου 1939, οι υπουργοί εξωτερικών της Γερμανίας Ρίμπεντροπ και της Σοβιετικής Ενώσεως Μολότωφ υπέγραψαν το ομώνυμο σύμφωνο μη επιθέσεως μεταξύ των δύο χωρών. Η συμφωνία παρείχε την δυνατότητα στον Χίτλερ να καταλάβει την Πολωνία και να ασφαλίσει τα νώτα του για την εισβολή στην Γαλλία. Την ίδια περίοδο ο Στάλιν αύξησε την επικράτειά του κατά 450.000 χλμ2, μετά την προσάρτηση μέρους της Φιλανδίας, της Λιθουανίας, της Λετονίας, της Εσθονίας, της Βουκοβίνας και της Βεσσαραβίας (Ρουμανία). Ο Χίτλερ επιτέθηκε κατά της ΕΣΣΔ(Ιούνιος 1941), για τον ίδιο λόγο που το έπραξε και ο Ναπολέων, αμφότεροι ήθελαν την παράδοση της Ηνωμένου Βασιλείου. Η κατάληψη της Ρωσίας θα απέκλειε το ενδεχόμενο μιας πιθανής συμμαχίας των δύο χωρών, ενώ η ολοκληρωτική κυριαρχία επί της Ευρωπαϊκής ηπείρου θα καθιστούσε μάταιη την συνέχιση του πολέμου από τους Βρετανούς. Την 13 Απρ. 1941, η ΕΣΣΔ υπέγραψε σύμφωνο μη επιθέσεως με την Ιαπωνία, πενταετούς διάρκειας. Την 9η Αυγ. 1945, κήρυξε το πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας, μετά την ρίψη και της δεύτερης ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι. Η Ιαπωνία παραδόθηκε άνευ όρων την 15η Αυγ. 1945.
Ο Νόμος περί Εκμισθώσεως και Δανεισμού
Την 11η Μαρτίου 1941, υπογράφηκε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελτ ο «Νόμος για την Ενίσχυση της Αμύνης των ΗΠΑ». Σύμφωνα με τον νόμο οι ΗΠΑ άρχισαν να προμηθεύουν κατ’ αρχάς το Ηνωμένο Βασίλειο και στην συνέχεια την ΕΣΣΔ[14], την Ελεύθερη Γαλλία, την Δημοκρατία της Κίνας και 29 άλλα έθνη με πολεμικό υλικό, τρόφιμα και καύσιμα. Το γιγαντιαίο πρόγραμμα βοήθειας, διατηρήθηκε μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Σεπ. 1945) και έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «Ο Νόμος περί Εκμισθώσεως και Δανεισμού». Ο Ρεϊμόν Καρτιέ στην Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αναφέρει ότι: «Οι ΗΠΑ απετέλεσαν το οπλοστάσιο της δημοκρατίας». Ο Στάλιν, ο Χρουστσόφ και ο Στρατάρχης Ζούκωφ κατ’ επανάληψη δήλωσαν κατ’ ιδίαν, ότι χωρίς την βοήθεια των ΗΠΑ, η ΕΣΣΔ δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του πολέμου κατά των Γερμανών. Μετά την νίκη των Συμμάχων και την έναρξη του ψυχρού πολέμου, οι Ρώσοι αποσιωπούσαν σκόπιμα την βοήθεια που έλαβαν από τις ΗΠΑ. Για την Ελλάδα προβλέφθηκε στρατιωτική βοήθεια την οποία δεν έλαβε λόγω καταρρεύσεως του μετώπου και επιπλέον οικονομική βοήθεια 80 εκατομμυρίων δολαρίων. Μέρος αυτών των χρημάτων χρησιμοποιήθηκε για την ναύλωση πλοίων από την ουδέτερη Σουηδία τα οποία μετέφεραν κατά το διάστημα από 1941 μέχρι το 1944, 15.000 τόνους σιτηρών και 1.000 τόνους φαρμακευτικού υλικού, δωρεάν βοήθεια από τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Την οργάνωση της βοήθειας ανέλαβε η Αμερικανική Επιτροπή Πολεμικής Περιθάλψεως Ελλάδος[GWRA (Greece War Rehabilitation Administration)] και η αποστολή ανατέθηκε στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Η ομογένεια των δύο χωρών συνέβαλλε σημαντικά στο εγχείρημα αρωγής της σκληράς δοκιμαζόμενης πατρίδος μας.
Το ΕΑΜ(Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) το οποίο ανέπτυξε σημαντική αντιστασιακή δράση κατά των κατακτητών, ελέγχονταν από το ΚΚΕ, το οποίο υπάκουε τις εντολές της Μόσχας, αλλά όλη η βοήθεια σε στρατιωτικό εξοπλισμό και σε χρυσές λίρες(περί το 1 εκατομμύριο) δόθηκαν από την Αγγλία και τίποτα από την ΕΣΣΔ. Ο Τσώρτσιλ υποστήριζε το ΕΑΜ γιατί η δράση του εξυπηρετούσε πρωτίστως τα συμφέροντα της χώρας του, γι’ αυτό άλλωστε την 9η Οκτωβρίου 1944, στην συνάντηση που είχε στην Μόσχα με τον Στάλιν, ο δεύτερος δέχθηκε να υπαχθεί η Ελλάδα στην βρετανική σφαίρα επιρροής, στην περίφημη συμφωνία των ποσοστών.
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Η UNRRA(United Nations Relief and Rehabilitation Administration -Διεύθυνση Αρωγής και Αποκαταστάσεως των Ηνωμένων Εθνών), στον προϋπολογισμό της οποίας οι ΗΠΑ συμμετείχαν με 72%, απέστειλε μετά την απελευθέρωση στην Ελλάδα βοήθεια ύψους 416 εκατομμυρίων δολαρίων[15], (τρόφιμα, φαρμακευτικό υλικό, ενδύματα, είδη, βιομηχανικής και αγροτικής ανασυγκροτήσεως) (Ν. Ψυρούκης, «Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας», εκδόσεις Επικαιρότητα, τόμος Α΄, σ. 284).
Η Αμερικανική Βοήθεια στην Ελλάδα
Η αποτυχία του ΚΚΕ να κατακτήσει την εξουσία δια της δυνάμεως των όπλων, κατά την περίοδο 1946-49, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ, και την δωρεάν προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού. Η βοήθεια από τις ΗΠΑ ξεπέρασε τα δάνεια που λάβαμε αθροιστικά από την απελευθέρωση μέχρι το 1930. Η πατρίδα μας χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας σε πολεμικές δαπάνες, για την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας. Χωρίς την αμερικανική βοήθεια το ΚΚΕ θα είχε καταλάβει την εξουσία και θα είχαμε μετατραπεί σε δορυφόρο της ΕΣΣΔ.
Την 12η Μαρτίου 1947, στα πλαίσια του δόγματος «Τρούμαν[16]» οι ΗΠΑ παρείχαν οικονομική βοήθεια ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ελλάδα, με σκοπό να την προστατεύσουν από την αρπακτικότητα της ΕΣΣΔ, η οποία στήριζε την προσπάθεια του ΚΚΕ.
Την 3η Απριλίου 1948, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρρυ Τρούμαν, υπέγραψε το «Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ανασυγκροτήσεως». Το πρόγραμμα έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «Σχέδιο Μάρσαλ», από τον εμπνευστή του, Στρατηγό Τζώρτζ Μάρσαλ, Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ. Η συνολική αμερικανική βοήθεια ξεπέρασαν έως το 1952 τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια, το 94% της οποίας χαρίσθηκε. Υπήρξε η μεγαλύτερη βοήθεια από τις ΗΠΑ, που δόθηκε σε κράτος αναλογικά με τον πληθυσμό του. Το σχέδιο Μάρσαλ δεν μπόρεσε να αναστήσει το προπολεμικό μεγαλείο της Ευρώπης, εμπόδισε όμως την σκιά του Κρεμλίνου να σκοτεινιάσει ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Το άγαλμα του Τρούμαν τοποθετήθηκε στη γωνία των οδών Βασιλέως Κωνσταντίνου και Βασιλέως Γεωργίου το 1963, προσφορά της οργανώσεως ΑΧΕΠΑ των Ελλήνων της Αμερικής. Το άγαλμα μέχρι τώρα έχει γκρεμιστεί τρεις φορές από τους υποστηρικτές εκείνων που ο Τρούμαν τους στέρησε την δυνατότητα να καταλάβουν την εξουσία με την βία. Αυτή υπήρξε η γενεσιουργός αιτία της δημιουργίας του αντιαμερικανικού πνεύματος. Εντάθηκε κατά την διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας(1967-1974), λόγω της στηρίξεως του καθεστώτος από τις ΗΠΑ, και κορυφώθηκε μετά την αποκατάσταση της δημοκρατικής λειτουργίας της χώρας.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε τις εκλογές το 1981 με ποσοστό 48%, με τη δέσμευση ότι θα απομακρύνει τις αμερικανικές βάσεις, θα εξέλθει της ΕΟΚ και του ΝΑΤΟ. Δεν έπραξε τίποτα απ’ αυτά, αλλά επανεκλέγει το 1985 λαμβάνοντας το 45% των ψήφων. Οι βάσεις παρέμειναν, ο αντιαμερικανισμός συνεχίσθηκε και οι ψηφοφόροι του έδειξαν ότι τα εθνικά θέματα δεν συνιστούν μείζων θέμα. Η Ελλάδα σπατάλησε ανοήτως τα ευρωπαϊκά κονδύλια, δεν δημιούργησε ισχυρή οικονομία, αλλά αντιθέτως διόγκωσε τον εξωτερικό δανεισμό, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στην οικονομική κρίση του 2012 και στις σκληρές οικονομικές κυρώσεις.
Το 2015 ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 36% υποσχόμενος να καταργήσει πλήρως τα μνημόνια. Τον Ιούλιο του 2015 διενήργησε δημοψήφισμα με δύο ερωτήματα που λίγοι θυμούνται, αλλά επί της ουσίας αποσκοπούσε στην έξοδο μας από την ΕΕ[17]. Το 62% ψήφισε κατά της ΕΕ. Ο Τσίπρας διατήρησε την Ελλάδα στη ΕΕ, υπέγραψε νέο μνημόνιο, και επανεκλέχθηκε στις εκλογές που διενεργήθηκαν το Σεπτέμβριο του 2015, χάνοντας μια μόνο μονάδα από την εκλογική του δύναμη. Η μη αποδοχή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος δεν επηρέασε το αποτέλεσμα των εκλογών.
Μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ, ο μαρξιστικός διεθνισμός αντικαταστάθηκε από τον ρωσικό εθνικισμό. Τα ελληνικά εθνικιστικά και ακροδεξιά κόμματα έδειξαν την προτίμησή τους προς την Ρωσική Ομοσπονδία, στην οποία ο Πούτιν προσπαθεί να επαναφέρει την αίγλη της τσαρικής εποχής. Σε κάθε περίπτωση συνιστά επιτυχία δύο διαφορετικά ιδεολογικοί χώροι να στέκονται απέναντι στις ΗΠΑ, εμπνεόμενοι από τον «υπαρκτό σοσιαλισμό», τον «τσαρικό ιδεαλισμό» και τον «ρωσικό πατριωτισμό». Οι ρωσικές πολιτικές ιδεολογίες και ανασφάλειες είναι δύσκολο να απλουστευτούν και χρειάζεται βαθειά εμβάθυνση να κατανοηθούν. Εξακολουθούν όμως να γοητεύουν και συντηρούν τον αντιαμερικανισμό σε βάρος των συμφερόντων της χώρας μας μέχρι σήμερα. Σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελούν την δικαιολογία για την εισβολή σε μία ανεξάρτητη χώρα και για τις εκατόμβες νεκρών στρατιωτικών και αμάχων.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από την απελευθέρωση μας μέχρι και το τέλος του 20ου αιώνος, οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες ήσαν αυτές που μας συνέδραμαν πολύ περισσότερο από την Ρωσία και την ΕΣΣΔ στην συνέχεια. Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδος προήλθε από την οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ, την συνεργασία μας με τα κράτη με ελεύθερες οικονομίες και την ένταξη μας ως 10ο μέλος στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα(ΕΟΚ).
Η διαγωγή μας κατά τα 200 χρόνια ελευθέρου βίου δείχνει να μην μας αρέσει αυτό που έχουμε, να επιθυμούμε κάτι διαφορετικό, το οποίο δεν μπορούμε όμως να περιγράψουμε ακριβώς. Αρκετοί από εμάς άλλα σκεπτόμαστε, άλλα λέμε, αυτά που λέμε δεν τα εννοούμε και τελικά ενεργούμε με τρόπο που δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτά που λέμε, σκεπτόμαστε, ή εννοούμε. Διερωτώμεθα όμως τι είναι αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι ξένοι
Επιρρίπτουμε την ευθύνη για όλα τα κακά που μας συμβαίνουν στους άλλους. Αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε την υποχρέωση να είμαστε συνεπείς στις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουμε και στις συμφωνίες που υπογράφουμε.
Ως λαός, παρά τις θυσίες και τις καταστροφές που έχει υποστεί η πατρίδα μας, από την απελευθέρωση μέχρι σήμερα, εξακολουθούμε να μην αντιλαμβανόμαστε τους συσχετισμούς ισχύος στο διεθνές περιβάλλον. Όλα τα έθνη της υφηλίου και ιδιαίτερα τα ισχυρά διαμορφώνουν τις σχέσεις με τα λοιπά κράτη με κύριο στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.
Τα κράτη διαθέτουν μια συνολική ισχύ αποτέλεσμα της γεωπολιτικής τους αξίας, της οικονομικής ευρωστίας, της κρατικής λειτουργίας, της στρατιωτικής ισχύος, του πληθυσμού και της γεωγραφικής εκτάσεως. Διάφοροι οργανισμοί και ινστιτούτα διενεργούν αξιολογήσεις, στις περισσότερες από τις οποίες τα πέντε πρώτα κράτη από απόψεως συνολικής ισχύος είναι: 1η ΗΠΑ, 2η Κίνα, 3η Ρωσία, 4η Γερμανία, 5ο Ηνωμένο Βασίλειο. Η θέση της Ελλάδος και της Τουρκίας διαφοροποιούνται αναλόγως των κριτηρίων αξιολογήσεως: [Τουρκία 18η, Ελλάδα 31η. (GEOWORLD MAGAZINE 2021)], [Τουρκία 14η, Ελλάδα 41η. (US News World Report 2021)]. Σε όλες τις κατατάξεις η Τουρκία υπερέχει της Ελλάδος. Δυνάμεθα να βελτιώσουμε την θέση μας, αλλά αυτό προϋποθέτει σκληρή δουλεία, ενότητα, συνέπεια και εντιμότητα.
Τίποτα δεν θα μας χαρισθεί, θα πρέπει να «ματώσουμε» πρώτα εμείς για την υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων και μετά θα μας συντρέξουν τα άλλα κράτη, όπως συμβαίνει με την Ουκρανία.
Νίκη της Σαμοθράκης, Μουσείο του Λούβρου(Παρίσι)
Αντιστράτηγος ε.α Ιωάννης Κρασσάς
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]Την 24η Φεβρουαρίου, ο τριαντάχρονος Αλέξανδρος Υψηλάντης, ευρισκόμενος στο Ιάσιο (Ανατολική Ρουμανία), κάλεσε τους υπόδουλους Έλληνες να επαναστατήσουν κατά του Οθωμανού δυνάστου. Με την ιστορική του προκήρυξη, η οποία άρχιζε με το: «Μάχου ὑπέρ Πίστεως καὶ Πατρίδος» και έκλινε με την προτροπή «Είς τά ὅπλα, λοιπόν, φίλοι, ἡ Πατρίς μᾶς προσκαλεῖ !», κίνησε τον τροχό της ιστορίας. Η συνεισφορά του Αλέξανδρου Υψηλάντη υπήρξε ο καταλύτης της επαναστάσεως του 1821, διότι προσέφερε ανεκτίμητο χρόνο για την εδραίωσή της στην νότια Ελλάδα. Θα μπορούσε να επικαλεσθεί πολλές δικαιολογίες, για να αποφύγει την ανάληψη αυτής της μεγάλης ευθύνης, αποδείχθηκε όμως αντάξιος του ρόλου που του επεφύλαξε το πεπρωμένο του για την ανάσταση του γένους μας. Η προσφορά του ομοιάζει προς αυτή του σπινθήρα, χωρίς τον οποίον είναι αδύνατη η ανάφλεξη. Φρονώ ότι ο σεβασμός στην ιστορική δικαιοσύνη επιβάλλει να αναγνωρίσουμε, ως ημέρα ενάρξεως της εθνικής μας αναγεννήσεως την 24η Φεβρουαρίου 1821.
[2] Η αποστολή στρατευμάτων στην Μολδοβλαχία όφειλε να έχει την έγκριση του Τσάρου βάσει της συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1812, που υπεγράφη μετά την λήξη του Ρωσο-τουρκικού πολέμου του 1806-1812.
[3] Ύμνος προς την ελευθερία, Στροφή 22: Γκαρδιακά χαροποιήθη-και του Βάσιγκτον η γη,-και τα σίδερα ενθυμήθη-που την έδεναν και αυτή.
[4] Το σύνταγμα, με τίτλο «Οργανικός Νόμος της Επιδαύρου», συντάχθηκε από τον Ιταλό φιλέλληνα Βικέντιο Γκαλίνα, συνεπικουρούμενο από τους Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και Θεόδωρο Νέγρη. Τα 110 Άρθρα του «προσωρινού» συντάγματος μεταξύ των άλλων προέβλεπαν: Την ανεξιθρησκία, με επικρατούσα θρησκεία της «Ανατολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας», την ισονομία και την ελευθεροτυπία. Κάθε Έλληνας ανεξαρτήτως καταγωγής και περιουσιακής καταστάσεως, δικαιούταν την ανάληψη οποιουδήποτε αξιώματος, ενώ κατηργείτο η δουλεία σ’ όλη την επικράτεια.
[6] Την 22α Ιανουαρίου 1830 (παλ. ημερ.) υπογράφηκε από την Αγγλία, την Γαλλία και την Ρωσία το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, με το οποίο αναγνωρίσθηκε η πλήρης ανεξαρτησία της Ελλάδος. Τα όρια του νέου κράτους περιλάμβαναν την Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, την Εύβοια και τις Κυκλάδες. Βάσει του πρωτοκόλλου, στις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις δινόταν η εξουσία επεμβάσεως, σε περίπτωση παραβιάσεως των όρων του. Η υπογραφή του πρωτοκόλλου σηματοδότησε το τέλος της επαναστάσεως του 1821 και την εμφάνιση στην διεθνή κοινωνία του ελληνικού κράτους. Η Υψηλή Πύλη αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελλάδος την 27η Μαρτίου 1830, με την υπογραφή της «Συνθήκης της Αδριανουπόλεως» (Άρθρο 10), η οποία σήμανε τον τερματισμό του Ρωσο-τουρκικού πολέμου, που ξέσπασε το 1828.
[7] Ο πόλεμος της Κριμαίας διήρκησε μέχρι το 1856, ενεπλάκησαν δύο εκατομμύρια στρατιώτες εκατέρωθεν και έληξε με ήττα της Ρωσίας. Στην υπογραφείσα στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης (Μαρ. 1856), η Αγγλία, η Γαλλία και η Αυστρία εγγυήθηκαν την εδαφική ακεραιότητα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
[8] Την 21η Αυγ. 1866, οι Έλληνες της Κρήτης εξεγέρθηκαν με σκοπό την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και την ένωσή τους με την Ελλάδα. Η Κρητική Επανάσταση διήρκησε μέχρι την 29η Ιαν. 1869.
[9] Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου προέβλεπε την ίδρυση ενός μεγάλου Βουλγαρικού Κράτους, δορυφόρου της Ρωσίας, στο οποίο διδόταν έξοδος στο Αιγαίο και περιελάβανε πολλές ελληνικές πόλεις (Σέρρες, Καβάλα, Έδεσσα, Φλώρινα, Καστοριά, Μοναστήρι).
[10] Τσάρος Νικόλαος Α΄της Ρωσίας (1796-1865). Η Ελλάδα παρότι συντάχθηκε μαζί του δεν επιθυμούσε την ισχυροποίησή της και έλεγε: «Δὲν θέλω ἐπιτρέψει ποτὲ οὔτε ἀπόπειρα ἀποκαταστάσεως τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκτρατορίας, οὔτε τοιαύτην ἔκτασιν τῆς Ἑλλάδος, ἥτις νὰ καταστήσει ἑαυτὴν ἰσχυρόν κράτος».
[11] Η συνθήκη αποτέλεσε την καταλυτική πράξη του συνεδρίου του Βερολίνου που διήρκεσε 30 ημέρες. Οι σύνεδροι ασχολήθηκαν κυρίως με την ίδρυση του Βουλγαρικού κράτους και με την αναγνώριση της Ρουμανίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου ως ανεξαρτήτων κρατών.
[12] Από 9 Απριλίου έως 8 Μαΐου 1897 διεξήχθη Ελληνοτουρκικός πόλεμος ο οποίος έμεινε στην ιστορία σαν το μαύρο ‘97. Αφορμή του πολέμου αποτέλεσε η κήρυξη της ενώσεως της Κρήτης με την Ελλάδα την 25η Ιαν. 1897, από την προσωρινή κυβέρνηση της μεγαλονήσου. Η Ελλάδα απέστειλε ναυτικές και στρατιωτικές δυνάμεις στην Κρήτη, ενώ το ίδιο έπραξαν και η Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρωσία και η Αυστρία. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις επέδωσαν διακοίνωση στην ελληνική κυβέρνηση, απαιτώντας την απόσυρση των ελληνικών δυνάμεων, με αντάλλαγμα την παροχή καθεστώτος αυτονομίας στην Κρήτη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός Θεόδωρος Δηλιγιάννης υπό την πίεση της αντιπολιτεύσεως, της ισχυρής εθνικής εταιρείας και του ευρισκομένου σε πατριωτική έξαρση λαού απέρριψε την προσφορά. Η Ελλάς κήρυξε επιστράτευση, ενώ στρατεύματα και τμήματα άτακτων αποστάλθηκαν στα σύνορα με την Τουρκία στην Θεσσαλία και την Ήπειρο. Η κυβέρνηση ενήργησε σπασμωδικά και με πρωτοφανή επιπολαιότητα κήρυξε πόλεμο, παραβλέποντας τις πραγματικές συνθήκες και τα δεδομένα.
[13] Αντάντ ή «Εγκάρδια Συνεννόηση» (Entente Cordiale) ονομάζεται η συμμαχία μεταξύ Γαλλίας και Η. Βασιλείου κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην οποία προσχώρησε κατόπιν και η Ρωσία.
[14] Η Μεγάλη Βρετανία δέχθηκε την μεγαλύτερη βοήθεια ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων ισοδύναμων με 660 σημερινά, με δεύτερη την ΕΣΣΔ η οποία έλαβε 12 δισεκατομμύρια, τα οποία αντιστοιχούν με 150 σημερινά. Στην ΕΣΣΔ παραδόθηκαν από τις ΗΠΑ, 430.000 φορτηγά 2,5 τον. που αντιστοιχούσαν στο 30% του συνολικού αριθμού του κόκκινου στρατού, 50.000 οχήματα 1/4 τόνου, 17.000 αεροσκάφη, 7.000 άρματα μάχης, 2.000 ατμομηχανές, 12.000 βαγόνια, εκατομμύρια τόνοι πυρομαχικών, πετρελαίου, ελαιολιπαντικών, τροφίμων και άλλων υλικών. Η ΕΣΣΔ έλαβε επίσης βοήθεια σε πολεμικό υλικό από το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία προερχόταν από τις βιομηχανίες της (7.000 αεροσκάφη, 5.000 άρματα μάχης, 27 πολεμικά πλοία κ.α.). Η μεταφορά της βοήθειας πραγματοποιείτο από δύο θαλάσσιες και μία χερσαία οδό: Μέσω του Αρκτικού Ωκεανού στους λιμένες του Αρχαγγέλου και του Μούρμανσκ, μέσω του Ειρηνικού Ωκεανού στο λιμένα του Βλαδιβοστόκ και τέλος μέσω του Περσικού Κόλπου και στην συνέχεια σιδηροδρομικώς δια μέσου του Ιράν.
[15] Η UNRRA ήταν διεθνής οργανισμός περίθαλψης στην οποίαν συμμετείχαν 44 έθνη. Ιδρύθηκε το 1943, εντάχθηκε στον ΟΗΕ ΤΟ 1945, και σταμάτησε να λειτουργεί το 1947. Η λειτουργία της αφορούσε: «το προγραμματισμό, το συντονισμό, τη διαχείριση και τη μέριμνα για τη περίθαλψη των θυμάτων πολέμου, σε τομείς όπως η σίτιση, τα καύσιμα, η ένδυση, και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη». Ο συνολικός προϋπολογισμός της ανήλθε σε 3,7 δισ. δολάρια, εκ των οποίων 2,7 δισ. δόθηκαν από τις Η.Π.Α, 625 εκ. από το Ηνωμένο Βασίλειο και 139 εκ. από το Καναδά.
[16] Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρρυ Τρούμαν(1884-1972), εκφώνησε ενώπιον των δύο σωμάτων του αμερικανικού κογκρέσου (γερουσία και βουλή των αντιπροσώπων), μια βαρυσήμαντη ομιλία, που έμεινε στην ιστορία ως «Δόγμα Τρούμαν». Το δόγμα αφορούσε στα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν, για να εμποδίσουν την επέκταση της σοβιετικής κυριαρχίας στη Ελλάδα και την Τουρκία. Ο σκοπός του δόγματος ήταν: «Ἡ πολιτική τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν, γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν τοὺς ἐλεύθερους λαούς, ποὺ ἀντιστέκονται στὴν προσπάθεια ὑποδουλώσεώς τους, ἀπό ἔνοπλες μειονότητες ἤ ἀπό ἐξωτερικές πιέσεις». Το δόγμα κηρύχθηκε κατ΄ατην κορύφωση του πολέμου στη Ελλάδα για την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας.
[17] Το ερώτημα του δημοψηφίσματος ήταν: «Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25.06.2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους: Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»). Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ.»
Μέσα στο θόρυβο της απροσωπίας, οι ιστορικοί ναοί των Αθηνών, πραγματικοί θησαυροί ένθεης τέχνης, στέκονται ταπεινοί, μα συγχρόνως υποβλητικοί, στο ιστορικό κέντρο, στην αρχαία Αγορά, στο Μοναστηράκι, στην Πλάκα, στα Αναφιώτικα και σε άλλες όμορφες και γραφικές γωνιές της ξεχασμένης Αθήνας.
Στο παρακάτω βίντεο ο Κωνσταντίνος Κλαρνέτας, τελειόφοιτος του Ιστορικού – Αρχαιολογικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, θα μας ξεναγήσει στα Βυζαντινά Μνημεία της Αθήνας, μνημεία με ξεχωριστή ομορφιά και χάρη, μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Δόμνα Βισβίζη ήταν Θρακιώτισσα καπετάνισσα και αγωνίστρια της επανάστασης του 1821.Γεννήθηκε στην Αίνο της Ανατολικής Θράκης το 1783 και παντρεύτηκε τον καπετάνιο Αντώνιο Βισβίζη, που ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία. Με τον σύζυγό της απέκτησαν πέντε παιδιά.
Όταν ξεκίνησε η επανάσταση ο άντρας της εξόπλισε το μπρίκι του «Καλομοίρα» και μπήκε στον αγώνα. Η Δόμνα τον ακολούθησε μαζί με τα παιδιά τους και συμμετείχε σε όλες τις ενεργειές του, την ναυμαχία της Λέσβου, της Σάμου και του Ευρίπου.
Στην ναυμαχία του Ευρίπου ο άντρας Αντώνιος σκοτώθηκε και η Δόμνα ανέλαβε η ίδια την «Καλομοίρα». Κουβαλούσε με το πλοίο πυρομαχικά και τρόφιμα στους Έλληνες, κανονιοβολούσε τουρκικές θέσεις, ενώ τραυματίστηκε σοβαρά ο γιος της Θεμιστοκλής στα Βρυσάκια. Το πλοίο της, η «Καλομοίρα», χρησίμευσε για τις συνεδριάσεις του Άρειου Πάγου της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας.
Όταν τελείωσαν τα χρήματά της και δεν μπορούσε να συντηρήσει άλλο το πλοίο το πρόσφερε ως πυρπολικό. Χάρη σε αυτό βυθίστηκε η τούρκικη φρεγάτα – θησαυροφυλάκιο στον Τσεσμέ.
Όταν παρέδωσε το πλοίο της εγκαταστάθηκε αρχικά στο Ναύπλιο κι έπειτα στην Ερμούπολη όπου συνέχισε τον αγώνα.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής της έζησε στον Πειραιά. Αποτέλεσε μια σπουδαία αγωνίστρια που τελικά πέθανε ξεχασμένη από όλους το 1850.
Τα πρώτα καράβια, του εχθρού, που έφτασαν στο μπουγάζι, άρχισαν να χτυπούν τα Σαμιώτικα φυλάκια. Αυτά απαντούσαν
Μα ενώ απασχολούσε στο μέρος αυτό τους Σαμιώτες ο Χοσρέφ, διέταξε ξαφνικά απόβαση στο Καρλόβασι, νομίζοντας πως θα έβρισκε το μέρος αφύλαχτο. Πολλές βάρκες δοκίμασαν να βγάλουν στρατό στη στεριά, μα αναγκάστηκαν, από τις τουφεκιές του υποχιλίαρχου Αγγελίνα και των συντρόφων του, να γυρίσουν πίσω, με πολλές απώλειες. Το ίδιο έπαθαν από το Λαχανά οι Τούρκοι στο Κότσικα, που δοκίμασαν να κάνουν απόβαση. Έτσι πέρασε όλη η μέρα.
Το βράδυ κανείς δεν έκλεισε μάτι. Αγρυπνούσαν, άλλοι γονατιστοί μπρος στο Χριστό και άλλοι πίσω στο μετερίζι.
Φωτιές αμέτρητες αναμμένες ολόγυρα σ” όλη την ακρογιαλιά του νησιού, για να πιστέψει ο Χοσρέφ πως σπιθαμή δεν μένει αφύλαχτη, έκανε να φεγγοβολάει ο τόπος.
Την άλλη μέρα το πρωί, ο Τοπάλ πασάς διέταξε δύο πανωτιαστές αποβάσεις στο Καρλόβασι. Στη πρώτη ξεκίνησαν 28 και στη δεύτερη 40 μεγάλες βάρκες. Απότυχαν και οι δύο. Γύρισαν πίσω αφού έχασαν τους μισούς στρατιώτες.
Την κρίσιμη εκείνη στιγμή, φάνηκε από το βοριά η άλλη μοίρα του Ελληνικού στόλου, με ναύαρχο το Σαχτούρη. Ο Μιαούλης ήταν αλλού απασχολημένος. Τον χαιρέτησαν με κανονιές, με σταυρούς και λάβαρα.
Ο Χοσρέφ όταν είδε τα ελληνικά πλοία, διέταξε γενική υποχώρηση. Ούτε τις βάρκες του δε στάθηκε να πάρει. Χώθηκε πίσω από το μικρό νησάκι Άη Νικόλα.
Προχωρώντας ο στόλος μας μέσα στο στενό, σκόρπισε με λίγες κανονιές τους τούρκους, που ήταν συναγμένοι στη Μύκαλη και άραξε έπειτα μπροστά στην ακρογιαλιά του Μισόκαμπου. Δεκαοχτώ τούρκικα κίνησαν αμέσως από τον Ασπροκάβο και έρχονταν κατά πάνω του.
Σε πολεμικό συμβούλιο του Σαχτούρη και των πλοιάρχων αποφασίστηκε : Να μη παραμερίσουν τα πλοία από τη θέση τους, μη βρουν αφύλαχτο μέρος οι Τούρκοι και κάνουν εκεί απόβαση. Να χρησιμοποιήσουν τα πυρπολικά τους μονάχα. Στο μεταξύ έφτασαν από την Τήνο άλλα 10 Ελληνικά καράβια.
Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΣΤΟ ΣΤΕΝΟ ΤΟΥ ΕΠΤΑΣΤΑΔΙΟΥ 5 Αυγούστου 1824
Στις 5 του Αυγούστου ο Χοσρέφ διέταξε γενική επίθεση του στόλου. Η αρμάδα άρχισε να βαρεί με όλα της τα κανόνια. Τι βρόντος και τι καπνός ήταν εκείνος ! Σωστή κοσμοχαλασιά γινόταν. Σε μια κατάλληλη στιγμή το μπουρλότο του Υδραίου Τσαπέλη επιτέθηκε σε μια μεγάλη τούρκικη φρεγάτα. Ο αέρας ήταν αντίθετος και απέτυχε. Η φρεγάτα ωστόσο δε γλύτωσε.
Ό,τι δεν κατάφερε ο Τσαπέλης το κατάφερε ο ατρόμητος Κανάρης. Έβαλε φωτιά την ώρα ακριβώς που ο καπετάνιος της την έριξε έξω στη στεριά για να τη γλυτώσει. Οι γλώσσες της φωτιάς έζωσαν μονομιάς το καράβι και το έκαψαν σαν πελώριο πυροτέχνημα. Η μπαρουταποθήκη πήρα φωτιά και ακούστηκε βρόντος δυνατός, που σείστηκαν τα βουνά της Ανατολής και της Σάμου. Ξύλα, κατάρτια, κανόνια, σκοτωμένα κορμιά, φέσια και κάθε λογής κομμάτια, τινάχτηκαν στον αέρα. Στο πέσιμό τους τα κομμάτια τούτα, βούλιαξαν βάρκες με στρατό, σκότωσαν στρατιώτες κατασκηνωμένους στην ακρογιαλιά της Ανατολής και σκόρπισαν τους άλλους. Από το πλήρωμα της φρεγάτας ρουθούνι δε γλύτωσε.
Από τους συντρόφους του Κανάρη μόνο δύο Μικρασιάτες, ο Γεώργιος Τσαμπράλης και ο Γιάννης Μαυρογιάννης σκοτώθηκαν και τους έθαψαν δίπλα στο εκκλησάκι της ανασκαφής του Ηραίου. Τα κόκκαλά τους τα φυλάγουν, από ευγνωμοσύνη οι Σαμιώτες και στο μνημόσυνο της 6ης Αυγούστου τα βάζουν πλάι στο κενοτάφιο του Λυκούργου.
Τα ίδια με τη τούρκικη φρεγάτα έπαθε και ένα καράβι Τυνησιακό από το μπουρλότο του Υδραίου Βατικιώτη, και άλλο ένα Τριπολίτικο από το Σπετσιώτη Ματρόζο.
1821-2022: O Ελληνικός πόλεμος για Ανεξαρτησία και τα κοινά με τη σημερινή ουκρανική αντίσταση
Ύστερα από τα παθήματά του αυτά ο Χοσρέφ, διέταξε υποχώρηση γενική για την Κω, όπου θα συναντούσε και τον Αιγυπτιακό στόλο. Έτσι η ναυμαχία τελείωσε. Η Σάμος σώθηκε. Ο τούρκικος στόλος νικήθηκε και οι Έλληνες έγραψαν μια καινούρια σελίδα ένδοξη, ταπεινώνοντας τον τούρκο στο ίδιο στενό, που πριν 2.300 χρόνια περίπου οι πρόγονοί τους χτύπησαν τους Πέρσες.
Την άλλη μέρα, 6 Αυγούστου, οι ναύαρχοι βγήκαν έξω στη στεριά, όπου ο κόσμος τους αποθέωσε. Όλοι μαζί, ξένοι και ντόπιοι, πήγαν στην εκκλησία και έψαλαν δοξολογία στο Θεό για τη σωτηρία τους. Και επειδή εκείνη η μέρα ήταν η γιορτή της Μεταμόρφωσης του Χριστού, ο Λυκούργος έταξε να χτίσει και έχτισε πράγματι, στον τόπο της σωτηρίας τον ιστορικό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα Χριστού. Για ενθύμηση αιώνια, πάνω από την πόρτα τοποθέτησε πλάκα με την επιγραφή :
« ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΑΜΟΝ ΕΣΩΣΕ ΤΗ ΕΚΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1824».
Τις ίδιες αυτές λέξεις χάραξε και στη μεγάλη σφραγίδα του τόπου.
Για να ευχαριστήσουν το στόλο οι Σαμιώτες έδωσαν συνδρομή στο ταμείο του 61.000 γρόσια.
Επίσης εκτιμώντας τις μεγάλες υπηρεσίες του Λυκούργου για την πατρίδα, η Συνέλευση των 18 χωριών της Σάμου τον ξαναδιόρισε Γενικό Διοικητή της νήσου. Ο τούρκικος στόλος και ο Αιγυπτιακός δοκίμασαν πολλές φορές να ερημώσουν τη Σάμο, μα δεν το κατόρθωσαν.
Η μεγάλη ναυμαχία του Γέροντα και άλλες μικρότερες, που ακολούθησαν, τους ανάγκασε να αλλάξουν σχέδια. Χώρισαν και έφυγαν, αφήνοντας τη Σάμο ελεύθερη.
» Καμμία κατάσταση δεν είναι ποτέ τόσο άσχημη που να μην μπορεί να γίνει χειρότερη».
Την 05:30 της 24ης Φεβρουαρίου του 2022, όταν τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία, οι στρατιώτες σκεφτόντουσαν την επιβίωσή τους, οι αξιωματικοί την υπόληψή τους και ο Βλαντιμίρ Πούτιν την τιμωρία. Τους Ουκρανούς τους απασχολούσε μόνο η υπεράσπιση της ελευθερίας τους. Οι συγγενείς όλων των Ρώσων που συμμετείχαν στην «Ειδική στρατιωτική Επιχείρηση» έχουν πολλούς λόγους να ανησυχούν για τους αγαπημένους τους. Όπως φάνηκε από τις 42 πρώτες ημέρες του πολέμου, όλοι οι Ουκρανοί αποτελούν στόχο των πυρών του εισβολέως, ένοπλοι και άοπλοι. Ο Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναδείχθηκε στον ηγήτορα που εμπνέει, συσπειρώνει και κινητοποιεί. Λαός χωρίς ηγέτη είναι σώμα χωρίς ψυχή και δίχως λαϊκή κινητοποίηση δεν μπορεί να διεξαχθεί πόλεμος. Η αποδοχή του καθήκοντος προς την πατρίδα, δεν προκύπτει αυτόματα με την κήρυξη του πολέμου, αλλά είναι αποτέλεσμα συστηματικής και πολύχρονης προετοιμασίας της οικογένειας, του σχολείου και των ΜΜΕ. Η γενναιότητα, η θέληση και η αντοχή των Ουκρανών έχει αποσπάσει το θαυμασμό της συντριπτικής πλειοψηφίας των ανθρώπων παγκοσμίως.
Από την πλευρά του ο Πούτιν δείχνει να κυβερνά χωρίς να έχει συναίσθηση της πραγματικότητος τρομοκρατώντας και πανικοβάλλοντας.
Οι Ρώσοι υποτίμησαν τον αντίπαλο και υπερεκτίμησαν τις δυνατότητές τους, περισσότερο για να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες του αρχηγού τους και λιγότερο από κακό υπολογισμό. Πίστευαν ότι το δέος που προκαλεί ο ρωσικός στρατός[1] θα υπερκάλυπτε τις αδυναμίες του. Οι Ρώσοι επιτελείς προσπαθούν να διευθύνουν ένα πόλεμο που έχει εκτροχιασθεί και πρέπει να δικαιολογούνται στον Πούτιν τι είναι αυτό που δεν πάει καλά. Ο σχεδιασμός τους βασίσθηκε σε λάθος δεδομένα. Επειδή όμως όλα δοκιμάζονται στην πράξη, μετά από 42 ημέρες πολεμικών επιχειρήσεων, διαπιστώθηκαν τα εξής από πλευράς της Ρωσίας:
Δεν παράταξαν επαρκείς δυνάμεις σε σχέση με την δύναμη των Ουκρανών και την έκταση του θεάτρου επιχειρήσεων. Ως επιτιθέμενοι θα έπρεπε να διαθέσουν τουλάχιστον τριπλάσιες δυνάμεις.
Διέσπειραν τις δυνάμεις τους σε πέντε κατευθύνσεις, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά τους.
Δεν κοινοποίησαν την αποστολή μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη, προκειμένου να υπάρχει η απαραίτητη ψυχολογική προετοιμασία, με επακόλουθο πολλοί άνδρες να εισέλθουν στον αγώνα με μειωμένο ηθικό. Τους παραπλάνησαν ότι πήγαιναν σε άσκηση και όχι σε πόλεμο.
Παραμέλησαν την συντήρηση των οπλικών συστημάτων και των μεταφορικών μέσων τους, με αποτέλεσμα την κακή απόδοσή τους.
Δεν εκπαίδευσαν επαρκώς τους στρατιώτες θητείας[2], ώστε να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις και τις δυσκολίες της εκστρατείας.
Δεν μερίμνησαν οι επικοινωνίες τους να υποστηρίζουν αποτελεσματικά τον έλεγχο και τον συντονισμό των μονάδων από τους διοικητές.
Δεν προνόησαν για την αντιμετώπιση του χαμηλού κόστους αντιαεροπορικών και αντιαεροπορικών όπλων των Ουκρανών.
Δεν εξάλειψαν τις παθογένειες του συστήματος διοικητικής μέριμνας, οι οποίες επιδεινώθηκαν από τις προσβολές των Ουκρανών, με αποτέλεσμα να μην εφοδιάζουν επαρκώς τις μονάδες μάχης, με τρόφιμα, καύσιμα και πυρομαχικά.
Bucha 4 Απριλίου 2022
Οι Ουκρανοί μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και τις αυτονομιστικές κινήσεις των επαρχιών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ, προετοιμάσθηκαν συστηματικά με την βοήθεια των δυτικών χωρών για το ενδεχόμενο στρατιωτικής αναμετρήσεως με την Ρωσία και απ’ ότι φαίνεται το έκαναν πολύ καλά.
Ο Πούτιν δείχνει ότι επειδή δεν μπορεί να ανατρέψει τον Ζελένσκυ προσπαθεί να τον καθυποτάξει πλήρως. Σ΄ αυτή την σύρραξη διεξάγονται διαπραγματεύσεις αντιπροσωπειών των δύο χωρών, χωρίς να έχει κηρυχθεί η παύση των εχθροπραξιών. Αυτό συνιστά πρωτοτυπία και είναι απόρροια της αδυναμίας αμφοτέρων να καταγάγουν μια ολοκληρωτική νίκη. Αγωνίζονται να ελέγξουν όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη για να προσέλθουν ενισχυμένοι σε συνομιλίες, μετά την λήξη του πολέμου.
Ο βομβαρδισμός από τους Ρώσους πετρελαϊκών εγκαταστάσεων σκοπεύει να στερήσει στους Ουκρανούς των καυσίμων για την κίνηση των οχημάτων τους.
Οι ρωσικές δυνάμεις αποχωρούν από τα περίχωρα του Κιέβου. Εάν είχαν πρόθεση να διατηρήσουν τις θέσεις τους θα αντικαθιστούσαν τις μονάδες που μάχονται επί 6 εβδομάδες με άλλες από την εφεδρεία. Ο ρωσικός στρατός διαθέτει γύρω στα 140 «Τακτικά Συγκροτήματα Τάγματος[3]» αποτελούμενα από επαγγελματίες οπλίτες. Φαίνεται όμως να στερεύουν οι εφεδρείες του.
Οι στρατιωτικοί στον πόλεμο μάχονται για την υπεράσπιση των συμφερόντων της πατρίδος τους, υπακούοντας τις εντολές των ηγεσιών τους, τηρώντας όμως ένα κώδικα τιμής, τον οποίον οι αρχαίου Έλληνες τον περιέγραφαν με την λέξη αρετή. Οι στρατιωτικοί δεν σκοτώνουν τους αιχμάλωτους, περιθάλπουν τους τραυματίες του εχθρού, δεν δολοφονούν τους άμαχους και σέβονται τους νεκρούς. Στις ημέρες μας τα όρια χρησιμοποιήσεως στρατιωτικής βίας προσδιορίζονται στο δίκαιο του πολέμου, το οποίο οφείλουν να τηρούν οι εμπόλεμοι. Όσοι από τις δυνάμεις εισβολείς στην Ουκρανία φονεύουν άοπλους πολίτες, δεν μπορεί να θεωρούνται στρατιώτες, αλλά δολοφόνοι του κοινού ποινικού δικαίου, με τις πράξεις τους να συνιστούν εγκλήματα πολέμου.
Εκτιμήσεις για την εξέλιξη των επιχειρήσεων
Χάρτης Καταστάσεως με την 4 Απριλίου 2022
Στην περιοχή της Οδησσού οι ρωσικές ναυτικές δυνάμεις θα παραμείνουν στην θαλάσσια περιοχή, προκειμένου να αναγκάσουν τους Ουκρανούς να μην αποδεσμεύσουν τις δυνάμεις τους. Στην παρούσα κατάσταση το ενδεχόμενο αποβατικής ενέργειας φαντάζει απίθανο. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα προμηθεύσει τους Ουκρανούς με πυραύλους για την προσβολή πλοίων. Η χρησιμοποίησή τους θα δείξει εάν το ρωσικό ναυτικό έχει την δυνατότητα καταστροφής τους.
Οι Ρώσοι είναι αναμενόμενο να θέλουν να επικεντρωθούν στην διατήρηση της περιοχής του Ντομπάς και στον έλεγχο των ακτών της Αζοφικής Θαλάσσης. Η εξέλιξη αυτή παρέχει την δυνατότητα στους Ουκρανούς να διαθέσουν περισσότερες δυνάμεις στο Νοτιανατολικό Μέτωπο(Ντομπάς-Μαριούπολη), με σκοπό την εκδίωξη των Ρώσων από την χώρα τους. Στην περιοχή ενεργούν δέκα μηχανοκίνητες ουκρανικές ταξιαρχίες.
Οι Ρώσοι υπερέχουν στην αεροπορία, στο πυροβολικό στους πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών και στους πυραύλους. Θα επιδιώξουν να καταστρέψουν τον ουκρανικό στρατό προκειμένου να τον οδηγήσουν τον Ζελένσκι σε συνθηκολόγηση. Η κύκλωση του ουκρανικού στρατού στον Ντομπάς απαιτεί ισχυρές δυνάμεις, γιατί τότε οι εγκλωβισμένοι θα διασπάσουν τον κλοιό. να μην ξεχνάμε ότι : «ο κυκλών κυκλούται».
Η επιδίωξη καταστροφής των αντιπάλων στρατών θα οδηγήσει σε μάχες εκτός πόλεων, όπου θα δοκιμασθεί η πολεμική τους αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των επιτελείων τους. Τα αποτελέσματα των αναμετρήσεων θα επηρεάσει αποφασιστικά την πορεία του πολέμου και τις διαπραγματεύσεις μετά την λήξη των εχθροπραξιών.
Οι Ουκρανοί για νικήσουν θα πρέπει να :
Να χρησιμοποιήσουν όλα τα διατιθέμενα αντιαεροπορικά τους μέσα.
Να αιφνιδιάσουν τον εχθρό επιτιθέμενοι από μη αναμενόμενη κατεύθυνση (πχ δια μέσου των ρωσικών εδαφών ή ακόμη και να καταλάβουν μέρος της ρωσικής επικράτειας).
Η επιτυχής διεξαγωγή μιας πολεμικής αναμετρήσεως είναι αποτέλεσμα εφαρμογής δοκιμασμένων στο χρόνο διαδικασιών, οι οποίες αν εφαρμοσθούν οδηγούν στον επιτυχία, εάν όμως αγνοηθούν καταλήγουν στην καταστροφή. Υπήρξαν περιπτώσεις που ένα τυχαίο γεγονός έκρινε την έκβαση μιας μάχης, ποτέ όμως ενός πολέμου. Η επιχειρησιακή σχεδίαση, η εκπαίδευση του προσωπικού, η λειτουργικότητα των μέσων και γενικότερα η προς πόλεμο προπαρασκευή δεν μπορούν να αφεθούν στην τύχη.
Και να μην ξεχνάμε ότι: «Στον πόλεμο δεν υφίσταται υποκατάστατο της νίκης».
Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς
[1] Το σύνολο του προσωπικού του ρωσικού στρατού ανέρχεται σε 900.000 άτομα. Εξ αυτών 250.000 είναι αξιωματικοί, 400.000 επαγγελματίες οπλίτες(αμειβόμενοι) και 250.000 οπλίτες 12μηνου θητείας. Οι Υπαξιωματικοί προέχονται από την επιλογή των συμβασιούχων. Σύμφωνα με τον στρατηγό Valery Gerasimov, αρχηγό του Ρωσικού Γενικού Επιτελείου, από τον Δεκέμβριο του 2018, η Ρωσία έχει 384.000 στρατευμένους επαγγελματίες. Για να αυξήσει τον αριθμό τους προσφέρει σε ορισμένους στρατευμένους τη δυνατότητα να υπηρετήσουν με διετές συμβόλαιο επί πληρωμή αντί της άμισθης δωδεκαμήνου θητείας. Ο αριθμός των επαγγελματιών διετούς συμβολαίου δεν είναι γνωστός. Πολλοί συμμετέχουν στον πόλεμο ως επαγγελματίες με στρατιωτική υπηρεσία 6 ή 8 μηνών, σαφώς κατώτεροι αυτών με πολυετή παραμονή στο στράτευμα.
[2] Δελτία πληροφορίων αμερικανικών υπηρεσιών σχετικά με την κατάσταση των Ρώσων στρατιωτών θητείας, αναφέρουν ότι: Το ηθικό είναι πολύ χαμηλό, κάποιοι έχουν λιποτακτήσει, παραδοθεί, αρνηθεί να πολεμήσουν, έχουν αυτοκτονήσει, ή έχουν αυτοτραυματιστεί και σαμποτάρουν τον εξοπλισμό τους. Σε μία περίπτωση σκότωσαν τον διοικητή μιας ταξιαρχίας, η οποία είχε υποστεί απώλειες άνω του 60%. Μερικοί διοικητές τους εξαπάτησαν να υπογράψουν συμβόλαια για να επεκτείνουν τις υπηρεσίες τους πέρα από την ημερομηνία ολοκλήρωσής της θητείας τους.
[3] Το «Τακτικό Συγκρότημα Τάγματος [(Battalion Tactical Group) BTG], είναι η υψηλής ετοιμότητος μονάδα ελιγμού του ρωσικού στρατού αποτελούμενη από 2 έως 4 λόχους μηχανοκίνητου πεζικού, ενισχυμένο με μία ίλη αρμάτων, αντιαεροπορικά όπλα, πυροβολικό, μηχανικό και στοιχεία διοικητικής μέριμνας. Αποτελεί την βασική μονάδα μάχη στον πόλεμο της Ουκρανίας.